Op deze pagina kan u de vijfde en laatste aflevering van onze podcast beluisteren. Bekijk ook de bijhorende foto uit het archief. Er is ook een geschreven versie van de podcast beschikbaar, deze kan u bekijken door op ‘Bekijk uitgeschreven versie podcast’ te klikken hieronder.
Podcast: Aflevering 5
Bekijk uitgeschreven versie podcast
PODCAST Merchtem tijdens de Tweede Wereldoorlog: tussen collaboratie en verzet AFLEVERING 5: De drukkerij Sacré (symbool op de kaart: Korte Ridderstraat 5 – collaboratie) Stemmen: Victoria Huaux en Lucas Urban (6 LaWi)
5.0: Intro: August De Boeck – Piano Concerto
5.1: Welkom bij deel 5 van onze podcast Merchtem tijdens de Tweede Wereldoorlog tussen collaboratie en verzet. In dit deel hebben we het over de drukkerij Sacré.
5.2: In een onlineartikel op Het Laatste Nieuws uit 2018 lezen we: ‘De drukkerij van wijlen Maurits Sacré in de Korte Ridderstraat is sinds 2004 een beschermd monument. Het pand uit 1888 bevat nog de originele drukkerij die onder meer gebruikt werd tijdens de opnames van de film Daens van Stijn Coninx.’
5.3: Wij kennen uit het vijfde jaar allemaal de scène uit de film waar priester Daens in de drukkerij van zijn broer Pieter een artikel zet met als titel ‘Genoeg doode kinderen in Aelst’. Vele Merchtemnaren weten echter niet dat die iconische filmscène hier vlakbij onze school is opgenomen. Een stukje vergeten geschiedenis, zeg maar.
5.4: We dwalen echter af en lezen verder in het krantenartikel: ‘In Merchtem is niet alleen de drukkerij, maar ook Maurits Sacré zelf een monument. De man werd geboren in 1883 en gaat de geschiedenis in als drukker, uitgever en geschiedschrijver. “Hij had belangstelling voor alles wat met lokale geschiedenis te maken had”’, vertelt Pol Feytens.
5.5: Eventjes tussendoor: Pol Feytens hadden we zelf graag geïnterviewd, maar omwille van zijn hoge leeftijd hebben we hier van afgezien. Dit ook omdat een van onze leerlingen uit 6 WeWi hem tijdens haar vakantiejob in het WZC Ter Stelten verzorgde en ons dit afraadde.
5.6: We lezen in het krantenartikel de woorden van Mr. Feytens: ‘Maar Sacré maakte ook moeilijke momenten mee. Een van zijn dochters was immers getrouwd met August Borms, een Vlaams voorman die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitsers. “De familie Sacré was zeer Vlaamsgezind”. “Na de oorlog”, zo zegt Feytens “zijn weerstanders de drukkerij binnengedrongen en hebben er een groot deel van de inboedel en machines stukgeslagen.”
5.7: Wat we wel weten? Via een lijst met namen van mogelijke Merchtemse collaborateurs die we van prof. Bruno De Wever, die in onze klas een gastcollege over mondelinge geschiedenis kwam geven, bemachtigden, zochten we online in het Belgisch Staatsblad op dat Frans, de zoon van Maurits Sacré, inderdaad veroordeeld werd tot onder andere 8 jaar hechtenis en een levenslang werd ontzet uit zijn burgerrechten. Waarom dit juist gebeurde, is niet duidelijk, maar met ‘kwaad opzet’ de politiek van Duitsers ‘in de hand werken’ en deel uit maken van een organisatie ‘die het einde wil van de onafhankelijkheid van België’, geeft alvast enige info over het verleden van de drukkersfamilie prijs. Ook van Corneel Sacré – die lid was van het collaborerende VNV – vinden we gegevens terug van tijdelijk verlies van burgerrechten.
Van een huwelijk tussen de familie Borms en de familie Sacré vinden we er natuurlijk niets terug.
5.8: August Borms was een Vlaams-nationalistisch voorman. Hij is een controversieel persoon in de geschiedenis van de Vlaamse Beweging vanwege zijn collaboratie met de Duitse bezetters tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
August Borms – huwde niet met een dochter van Maurits Sacré – maar met Cesarina Smet. Het schenden van hun graf kwam de laatste tijd regelmatig in het nieuws. Het koppel kreeg tijdens hun leven zes kinderen. Met zijn dochter Anita bezocht Borms tijdens de Tweede Wereldoorlog oorlogsindustrie in Auschwitz [III] (maar niet het uitroeiingskamp zelf). Wie van de Borms met één van de Sacrés huwde, blijft ons vooralsnog onduidelijk.
Van Frans Sacré vonden we in het archief van de Merchtemse Heemkundige Kring wel terug dat de acht jaar waarvan sprake was terug werd gebracht naar 5.
Het Ministerie van Justitie richtte zich in een brief van mei 1947 aan de burgemeester met de vraag of die denkt dat de terugkeer van Frans Sacré in de gemeente ‘betreurenswaardige reacties’ zou uitlokken. Burgemeester Van Ginderachter liet alvast weten dat hij daar geen probleem in zag.
5.9: Ook Pol Feytens, de voormalige voorzitter van de plaatselijke Heemkundige Kring, zijn naam komt voor op de lijst die we kregen van prof. De Wever en ook hem vonden we online in het Staatsblad terug. Daarin staat te lezen dat hij lid was van de ‘Dietsche Blauwvoetvendels’ – een jeugdbeweging gelinkt aan het VNV – en hij ook door het ‘verspreiden van propaganda’ 20 jaar zijn burgerrechten verloor.
5.10: Elke aflevering van de podcast eindigen we met een kort literatuurfragment uit een Vlaamse roman of boek over collaboratie en verzet. Lees je mee? Literatuurfragment nr. 5 – Scheisseimer, Getekende herinneringen aan een oorlog van Koenraad Tinel (2014), p.18, 22-23, 38, door Lisa Deremaux (6 LaWi)
5.11: Voor mijn vader was Hitler God de Vader. Hij kapte zijn portret in hout.
Toen de Duitsers België binnenvielen, was mijn vader in de wolken.
[…]
Al wat papa zei was juist. Zelfs na de oorlog kon hij het niet geloven dat het niet juist was. Pas veel later ben ik me gaan afvragen waarom. Mijn eigen vader … Hij was zo vriendelijk, zo eerlijk en correct. Ik heb het hem nooit durven vragen. Dat is zo pijnlijk, afschuwelijk pijnlijk. Mijn broers ook, ze zien daar zo van af. Ik zou er misschien ook ingetrapt zijn, maar ik was gelukkig tien jaar jonger. Ik was pas zes toen de oorlog uitbrak.
[…]
Ik speelde soldaatje. In de regen stond ik met een casserole op mijn kop en een stok als geweer. Mijn moeder riep me binnen. Ik bleef onbewogen. Op wacht. Ik had dat dus óók in mij.
5.12: Zo onze wandeling doorheen het Merchtems oorlogsverleden zit er – voorlopig – op. Hopelijk breidt dit stukje ‘vergeten’ geschiedenis alleen maar uit en blijft het zo voor de toekomstige generatie Merchtemnaren bewaard. Vond je dit boeiend? Heb je nog een opmerking in verband met de inhoud van de wandeling of de website? Laat dan gerust een reactie achter onder de rubriek ‘Reacties’. We volgen dit zeker op. Alvast bedankt om te luisteren!
5.13: Outro: – August De Boeck (Merchtems componist – 1865-1937). Piano Concerto (1929) (Jozef De Beenhouwer, 1982).
Zoon van Maurits, korporaal geneeskundige dienst te gend, ‘hoofdens verraad om Belg en militair zijnde a) te Merchtem of elders (…) tusschen 10/5/1940 en 29/1/1943 met kwaad opzet ’s vijands politiek of plannen in de and te hebben gewerkt, b) te Merchtem of elders (…) tusschen 28/1/1943 en 3/9/44, deelgenomen aan het vervormen door den vijand van wettelijke instellingen of inrichtingen, de trouw der burgers jegens Koning en Staat in oorlogstijd aan het wankelen hebben gebracht of wetens ’s vijands politiek of oogmerk te hebben gediend c) te Merchtem of elders (…) tusschen 1/1/1943 tot 1/9/1944, werkdadig deel te hebben uitgemaakt van een organisatie die de vernietiging nastreeft van Belgiës onafhankelijkheid, van de vrijheden of instellingen van het belgisch volk, veroordeeld tot 8 jaar gewone hechtenis, de militaire afstraffing en de kosten. Daarnaast ontzet uit alle titels, graden en openbare ambten end diensten. levenslange ontzetting van burgerrechten, verbeurdverklaring van alle univormen e.d. (…) De kosten van eersten aanleg beloopen 44 frank en die van beroep 110 frank. Is drukker Sacré Corneel Merchtem 1/05/1913 Korte Ridderstraat 451 SB1947/07325 Beroep is ongegrond verklaard. Was lid van het VNV Verlies burgerrechten Sacré Corneel Merchtem 1/05/1913 Korte Ridderstraat 5 SB1953/06308 Lid van het VNV, verloor burgerrechten Is vanaf 13/1/1953 “geschrapt van de lijst opgemaakt door de heer krijgsauditeur.”
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over uw apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als u geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel om voorkeuren op te slaan die niet zijn aangevraagd door de abonnee of gebruiker.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes.De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen aan te maken voor het verzenden van reclame of om de gebruiker te volgen op een website of op verschillende websites voor vergelijkbare marketingdoeleinden.
Nederlands (België) 
English (UK)