Terminologie

Groep Bayard
Een groep binnen het Belgische verzet tijdens de bezetting van België in de Tweede Wereldoorlog.

Belgische Nationale Beweging
Een groep binnen het Belgische verzet tijdens de bezetting van België in de Tweede Wereldoorlog.

Collaboratie
Een samenwerking met de vijand. Het begrip is afgeleid van het Franse werkwoord collaborer dat ‘samenwerken’ betekent. De specifieke negatieve betekenis kreeg het woord tijdens en na de Tweede Wereldoorlog omwille van de samenwerking van ook heel wat Belgen met de Duitsers.

De Wilde (Maurice)
(1923-1998) Belgisch onderzoeksjournalist en televisiemaker, die vooral in de jaren tachtig en negentig heel wat programma’s op de toenmalige BRT maakte over collaboratie en verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zijn programma’s brachten de Tweede Wereldoorlog in de (Vlaamse) huiskamers.

Dietse Blauwvoetvendels
Bij het VNV heette de Jeugdafdeling voor jongens de Dietsche Blauwvoetvendels.

Feldgendarmen
Type van militaire politie actief in bezet België.

Freisler (Roland)
Roland Freisler (1893-1945) was een Duitse nationaalsocialistische jurist, staatssecretaris van het ministerie van Justitie en voorzitter van het zogeheten Volksgerichtshof. Hij nam deel aan de Wannseeconferentie, veroordeelde Hans Scholl en Sophie Scholl (van de Witte Roos) ter dood en leidde de schijnprocessen tegen de deelnemers aan de militaire samenzwering tegen Hitler van juli 1944.

Geheim Leger (Het)
Het Geheim Leger was een gewapende Belgische verzetsgroepering tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Generaal de Hennin de Boussu-Walcourt
(1879-1965) Luitenant-Generaal bij het Belgisch leger, onder andere betrokken bij de Achttiendaagse Veldtocht.

Himmler
Heinrich Himmler (1900-1945) was leider van de SS (Reichsführer-SS) en een van de belangrijkste leiders van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP). Himmler was een van de hoofdverantwoordelijken voor de Holocaust.

Kolonel Michotte
(1918-1999) Een Belgisch luitenant-kolonel en verzetsman. Toen de geallieerde troepen nabij Wolfenbüttel naderden, wilden de SS-bewakers alle gevangenen tijdens de evacuatie naar Brandenburg vermoorden. Door zijn koelbloedig optreden kon Michotte samen met twaalf zieke gevangenen aan executie ontsnappen.

NN-decreet
Het NN-decreet (december 1941) schrijft voor dat de Duitse krijgsraden in bezet gebied verzetslui binnen de week voor zware feiten mogen vervolgen. Indien dit niet lukt, brengt ze de bezetter ze in het grootste geheim naar Duitsland om hen daar nadien te berechten. Doordat niemand over het lot van de gedeporteerde is geïnformeerd, lijkt het als de verdachte ‘in nacht en nevel’ is verdwenen. Met deze draconische maatregelen hoopt de bezetter zowel de buitenwereld als het verzet af te schrikken.

Repressie
Het Belgisch verzet in de Tweede Wereldoorlog is de verzamelnaam voor alle personen en groepen die tijdens de Tweede Wereldoorlog weerstand boden aan de Duitse bezetting van België. Het verzet wordt ook wel de Weerstand genoemd en verzetsleden “weerstanders”.

Scholl (Hans en Sophie)
Hoofdfiguren van de Weisse Rose. Rechter Roland Freisler berechtte hen. Ze werden allebei ter dood veroordeeld.

Verzet
(Het) Verzet kwam in de Tweede Wereldoorlog voor in alle bezette landen. Dit varieerde van het lezen van verzetskranten tot het verbergen van neergestorte piloten of zelf gewapend in opstand komen tegen de bezetters. Het Communistisch verzet was onder de meest felle groepen omdat de communistische ideologie in veel opzichten precies de tegenovergestelde was van die van de nazi’s. Ook Duitsland zelf kende verschillende verzetsgroeperingen.

Volksgericht
Een volksgericht of eigen berechting door de volksgemeenschap verwijst naar een vertoning die wordt voorgesteld als juridische procedure of rechtspraak maar waarvan de uitkomst al vooraf bepaald is. Vaak is er geen sprake van enige vorm van verdediging voor de beschuldigde.

VNV
Het Vlaamsch Nationaal Verbond of VNV was een Vlaams-nationalistische, met nazi-Duitsland sympathiserende partij, opgericht in 1933 door Staf Declercq. Tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde ze officieel met de Duitse bezetter.

Weisse Rose
Witte Roos, was een Duitse verzetsgroep tijdens de Tweede Wereldoorlog. De groep riep op tot geweldloos verzet tegen het naziregime. Ze drukten anti-oorlogspamfletten en verspreidden die in grote Oostenrijkse en Duitse steden.

Zwarte Hand (De)
De Zwarte Hand was een verzetsbeweging tijdens de Tweede Wereldoorlog die vooral actief was in Klein-Brabant en de Rupelstreek. De groep werd opgericht in 1940, maar amper één jaar later werden vrijwel alle leden gearresteerd, ter dood veroordeeld of naar de concentratiekampen gestuurd.


nl_BENederlands (België)